اثر سطوح مختلف سوپر جاذبA 200 بر عملکرد و اجزای - دانلود رایگان
دانلود رایگان خشكسالي وكمبود منابع آب يكي از مهم ترين معضلات دنياي امروز مي‌باشد كه توسعه كشاورزي را با محدوديت‌هاي جدي مواجه نموده است.
دانلود رایگان
اثر سطوح مختلف سوپر جاذبA-200 بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم شهریار در سطوح مختلف آبیاری در دو نوع خاک با بافت های متفاوتفهرست مطالب
اين پژوهش به منظور بررسي تأثير كاربرد سطوح مختلف پليمر سوپرجاذب A-200 بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم رقم شهريار در سطوح مختلف تنش خشکی در دو نوع خاك با بافتهای متفاوت در منطقه چيتاب، در 40 كيلومتري غرب ياسوج در سال 88-1387 در گندم رقم شهريار انجام گرفت. آزمايش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تكرار به صورت گلداني اجرا شد. تيمارهای آزمايش شامل: آبياري در سه سطح (FC، 0.7FC و 0.5FC) تيمار خاك در اين پژوهش به منظور بررسي تأثير كاربرد سطوح مختلف پليمر سوپرجاذب A-200 بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم رقم شهريار در سطوح مختلف تنش خشکی در دو نوع خاك با بافتهای متفاوت در منطقه چيتاب، در 40 كيلومتري غرب ياسوج در سال 88-1387 در گندم رقم شهريار انجام گرفت. آزمايش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تكرار به صورت گلداني اجرا شد. تيمارهای آزمايش شامل: آبياري در سه سطح (FC، 0.7FC و 0.5FC) تيمار خاك در دو سطح (بافت سنگين و بافت سبك) و پليمر سوپرجاذب در چهار سطح (0، 1، 2 و 4 گرم پليمر سوپرجاذب در كيلوگرم خاك) بودند. نتايج نشان داد سطوح مختلف پليمر سوپرجاذب بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، تعداد سنبله، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله اثر معنيداري داشت. با افزايش مقدار سوپرجاذب عملكرد دانه افزايش يافت. اثر نوع خاك بر عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك در سطح 1 درصد معنيدار بود. در خاك با بافت سنگين، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك بيشتري به دست آمد. اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، تعداد سنبله، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله در سطح 1 درصد معنيدار گرديد. بالاترين عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك مربوط به تيمار FC بود و با افزايش تنش عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك كاهش يافت. تنش خشكي با كاهش اجزاي عملكرد بخصوص تعداد سنبله و تعداد دانه در سنبله باعث كاهش عملكرد دانه شد. بر همكنش پليمر سوپرجاذب، نوع خاك و تنش خشکی براي هيچكدام از پارامترهاي اندازه گيري شده معنيدار نشد. حداكثر ميانگين عملكرد دانه به طور جداگانه از مصرف 4 گرم پليمر سوپرجاذب در كيلوگرم خاك، خاك با بافت سنگين و تنش خشکی FC به دست آمد. واژه هاي كليدي: خاك، پليمر سوپرجاذب، گندم، عملكرد و تنش خشکی. 1- فصل اول: کلیات مقدمه خشكسالي وكمبود منابع آب يكي از مهم ترين معضلات دنياي امروز مي باشد كه توسعه كشاورزي را با محدوديت هاي جدي مواجه نموده است. كمبود آب نه تنها براي كشاورزي و باغداري كه براي ساير مصارف ازجمله شرب، صنعت و مصارف بهداشتي به مشكل روزافزون قرن جاري تبديل شده است. آب عامل عمده در توليد محصولات كشاورزي، اكولوژي و محيط زيست سالم و تأمين مواد غذايي براي جمعيتي است كه با افزايش روزافزون خود به بهره برداري بي رويه ازمنابع و آلوده سازي آن پرداخته است (ظهوريان مهر، 1385؛ چاتزوپلوز و همكاران، 2000). در كشور ايران اقليم خشك و نيمه خشك اغلب مناطق را تحت تأثير قرار داده و خصوصاً خشكسالي هاي اخير بر مشكل كم آبي افزوده است. هريك از گياهان بطور اعم و گياهان زراعي به طور اخص داراي حداقل نياز آبي براي رشد و توليد عملكرد مطلوب حتي تحت شرايط گلخانه اي مي باشند. درصورتي كه حداقل نياز آبي بنا به دلايلي فراهم نشود، گياه مواجه با تنش خشكي شده در صورت مصادف شدن تنش مزبور با مراحل رشد حساس به كمبود آب، نظير جوانه زني بذر و مرحله گلدهي، مي تواند صدمات جبران ناپذيري به محصول وارد آيد (يزداني و همكاران، 1368). بر اساس آمار موجود بيش از 90 درصد آب مصرفي، در بخش كشاورزي مصرف مي گردد از اين مقدار63 درصد آن با شيوهاي غلط و سنتي آبياري به هدر مي رود (كيخايي، 1381؛ گنجي خرم دل، 1381). بنابراين استفاده بهينه از آب در اين بخش نقش مهمي در حيات بشريت ايفا مي كند، زيرا علاوه بر افزايش منابع آب قابل شرب باعث افزايش سطح كشت در مناطق خشك گرديده و افزايش توليد را به همراه خواهد داشت. در اكثرمناطق كشور ما نزولات جوي بسيار اندك و به صورت پراكنده است و ميانگين بارش هاي سالانه 200 تا 250 ميلي متر است و اكثراً در غير فصل زراعي اتفاق مي افتد و از حيز انتفاع خارج مي شود و گاهي هم باعث تخريب و فرسايش اراضي مفيد كشاورزي مي شود. در اين مناطق گياهان زراعي و باغي اكثراً در تنش خشكي واقع مي شوند (معاوني و چنگيزي، 1386). تنش خشكي زماني اتفاق مي افتد كه آب قابل دسترس در خاك رو به نقصان باشد و شرايط جوي هم باعث بيشتر شدن تبخير و تعرق در گياهان شود و اين شرايط ممكن است مدت بيشتري دوام داشته باشد كه در اين صورت رطوبت خاك در حد نقطه پژمردگي خواهد بود و عمل جذب و انتقال آب عملا ًقطع مي شود و گياه دچار مرگ مي گردد و راندمان توليد در محصولات كشاورزي كاهش چشمگيري مي يابد و تأمين غذا براي جمعيت رو به رشد جهان به صورت مشكل و مسئله اي بغرنج خواهد بود (معاوني و چنگيزي، 1386). اگر تنها تأمين غذاي كافي براي جمعيت رو به رشد جهان مد نظر باشد، توجه به روشها و شيوه هاي آبياري جديد و روشهاي به زراعي براي بكار گيري هر نوع تمهيدات با هدف استفاده بهينه از منابع آب موجود، جهت دستيابي به حداكثر توليد در امر كشاورزي مسئله اي اجتناب ناپذير و ضروري خواهد بود. در اين صورت بايستي بهره وري مصرف آب در بخش كشاورزي از 7/0 كيلوگرم توليد به ازاي هر ليتر آب مصرفي به 8/1 كيلوگرم توليد به ازاي هر ليتر برسد (اله دادي و همكاران، 1384؛ اله دادي، 1381؛ اله دادي و همكاران، 1384). اين امر زماني تحقق مي يابد كه با مديريت صحيح آب و خاك و استفاده از فنون پيشرفته قادر به حفظ و ذخيره بارندگي هاي پراكنده و ساير منابع محدود آب در خاك باشيم. گندم مهمترين گياه زراعي روي زمين است (مارتين و لئونارد، 1950؛ امام، 1383). معروف است كه هر روز در نقطه اي از كره زمين كاشت و در همان روز در نقطه اي ديگر برداشت مي شود. اين امر حاكي از توانايي سازش بسيار زياد اين گياه با اقليم هاي گوناگون است. به گونه اي كه گندم را از فنلاند در نيمكره شمالي تا آرژانتين در نيمكره جنوبي كشت مي كنند. در سطح جهاني نزديك به 52 درصد زمين هاي قابل كشت دنيا (يعني معادل 707 ميليون هكتار) به كشت غلات اختصاص دارد كه يك سوم اين مقدار (نزديك به 232 ميليون هكتار) زير كشت گندم است (سالفر، 1994). سابقه كشت گندم به 10 تا 15 هزار سال پيش از ميلاد مي رسد (آرنون، 1927؛ سالفر، 1994؛ امام، 1383). اجداد وحشي گندم در منطقه خاورميانه، غرب ايران، شرق تركيه و شمال عراق پيدا شده و هم اكنون هم در اين مناطق وجود دارند (اوانز و همكاران، 1975). امروزه گندم غذاي اصلي مردم بسياري از كشورها مي باشد. به طور متوسط 15% تا 16% زمينهاي زير كشت جهان به اين محصول اختصاص داده مي شود . به طوري كه بيش از 20% كالري مورد نياز جمعيت جهان را تأمين مي كند (بوشوك و راسپر، 1994). مقدار توليد جهاني بر اساس آمار فا ئو بيش از 600 ميليون تن و در ميان كشورهاي عمده توليد كننده؛ آمريكا، كانادا و تركيه بالاترين عملكرد در واحد سطح را دارند (www.fao.org) به طور كلي 75% گندم جهان به مصرف خوراك انسان، 15% به مصرف خوراك دام و 10% بقيه براي مصارف بذري مورد استفاده قرار مي گيرد. در ايران نان حاصل از گندم مهمترين منبع غذاي روزانه مردم است و بالغ بر 40% كل انرژي مورد احتياج را تأمين مي نمايد.مصرف سرانه نان در مناطق شهري تا سال 1375 (مركز آمار ايران) 151 كيلوگرم و در مناطق روستايي 210 كيلوگرم سالانه برآورد شده است (اقتصاد مزرعه، 1388؛ حبيب پور، 1388). سازمان خواربار ملل متحد ( فائو) اعلام كرد ميزان توليد جهاني غلات تا پايان سال 2009 ميلادي با 3 درصد كاهش به كمتر از 2219 ميليون تن خواهد رسيد بر اساس همين گزارش مصرف سرانه غلات در جهان 153 كيلوگرم است. ميزان ذخاير جهاني غلات در سال 2009، 528 ميليون تن بود كه پيش بيني مي شود در سال 2010 با بيش از 7 ميليون تن كاهش به 521 ميليون تن برسد. بر اساس اعلام فائو توليد گندم ايران در سال 2009 – 2008 معادل 8/9 ميليون تن بود كه نياز به 6 ميليون تن گندم وارداتي داشت. ذخاير گندم ايران تا پايان سال 2009 معادل 3 ميليون تن و مجموع نياز سالانه گندم ايران 7/15 ميليون تن است. چين با توليد 111ميليون تن در مقام اول آسيا قرار دارد و ايران دوازدهمين توليد كننده بزرگ گندم جهان است (اقتصاد مزرعه، 1388). ايران گر چه در سال 1383 براي اولين بار به خودكفايي در توليد گندم رسيد ولي اين خودكفايي به دليل شرايط اقليمي و خشكسالي پايدار نبود و همچنان براي تأمين گندم نيازمند به واردات اين كالاي استراتژيك مي باشد. از كل اراضي تحت كشت گندم در كشور 36% زراعت آبي و 64 % زراعت ديم را تشكيل مي دهد. گندم آبي 71% و گندم ديم 29 % توليد را شامل مي شود (غفاري و همكاران، 1386). يكي از عوامل محدود كننده رشد گياهان از جمله گندم، كمبود رطوبت است. اصطلاح تنش كم آبي عموماً به شرايطي اشاره دارد كه آب در دسترس جهت رشد و توسعه مطلوب گياه ناكافي است و آن را با محدوديت مواجه مي كند. ميزان كمبود آب در گياهان به وسيله موازنه بين فراهمي آب در ناحيه ريشه (بارندگي و آبياري) و خروج آب از مسيرهاي متفاوت (روان آب سطحي، نفوذ آب و تبخير و تعرق) معلوم مي شود (تارومينگ كنگ و كوتو، 2003). چنانچه فراهمي آب براي ريشه با مشكل مواجه شود يا سرعت تعرق بسيار بالا باشد، گياه تنش خشكي را تجربه خواهد كرد (ابر و شارپ، 2003). افزايش تنش خشكي مي تواند باعث تغييرات اكوفيزيولوژيك در گونه هاي مختلف شود. اين امر رشد بقاي گياهان را تحت تأثيرقرار خواهد داد و در دراز مدت بر روند فراواني و توزيع گونه ها اثر خواهد گذاشت (اگايا و پنولاس، 2003). توليد موفق محصولات زراعي در شرايط آب و هوايي خشك، مستلزم اعمال روشهاي مديريتي مناسب مي باشد. برخي مواد نظير: بقاياي گياهي، كودهاي دامي، كود كمپوست و هيدرژول هاي پليمري سوپر جاذب مي توانند مقادير متفاوتي آب در خود ذخيره نموده و قابليت نگهداري و ذخيره سازي آب را در خاك افزايش دهند. آب ذخيره شده در اين مواد در مواقع كم آبي در خاك آزاد شده و مورد استفاده ريشه گياهان قرار مي گيرد. مواد اصلاح كننده جديدي كه به تازگي كاربرد وسيعي در دنيا پيدا كرده اند پليمرهاي سوپر جاذب اند. اين پليمرها ضمن برخورداري از سرعت و ظرفيت زياد جذب آب به مثابه ((آب انبارهاي مينياتوري)) عمل كرده و در هنگام نياز ريشه، به راحتي آب را در اختيار آن قرار مي دهند. پليمرهاي سوپر جاذب ضمن بالا بردن ظرفيت نگهداري آب در خاك هاي سبك مي توانند مشكل نفوذ پذيري خاكهاي سنگين را نيز مرتفع كنند. پليمرهاي سوپر جاذب بر ميزان نفوذ آب در خاك، وزن مخصوص ظاهري و ساختمان خاك و نيز ميزان تبخير از سطح خاك تأثير مي گذارند. در اين راستا گزينش رويكردهاي جديد مديريتي در كشور و بهره گيري صحيح از آنها مي تواند به كمك كشاورزي كشور بشتابد. بي شك بهره گيري از تركيبات سوپر جاذب[1] يكي از انواع مديريت هاي پيشنهادي جهت كاهش مصرف آب و يا افزايش راندمان آبياري جهت مناطق خشك مي باشد. پليمرهاي سوپر جاذب با جذب مقادير قابل توجه آب (200 تا 500 ميلي ليتر به ازاي هر گرم وزن خشك پليمر) و افزايش قدرت نگهداري آب در خاك، آن را به مرور در اختيار ريشه گياه قرار مي دهد و به كمك آن ها مي توان 50 تا 70 درصد مصرف آب آبياري را كاهش داد. با استفاده از سوپر جاذب ها به تنهايي يا در كنار ساير روشهاي نوين آبياري، اگر به درستي پياده شود و تداوم يابد، اين توانايي را دارد كه سرزمينهاي خشكي مانند ايران را از فجايع خشكسالي و زيست محيطي از يك سو، و از وابستگي شديد غذايي و بحران اشتغال از سوي ديگر، برهاند. اين رهيافت مي تواند انقلابي در كشاورزي و اقتصاد كشور ايجاد كند (ظهوريان مهر، 1385). بنابراين اين آزمايش به منظور تعيين اثر سطوح مختلف سوپر جاذب بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم رقم شهريار در سطوح مختلف آبياري در دو نوع خاك با بافتهاي متفاوت اجرا گرديده است. 1-2- فرضيه هاي پژوهش 1-مصرفسوپرجاذب باعث كاهش اثر منفي تنش رطوبتي بر عملكرد دانه گندم مي شود. 2-مصرف سوپرجاذب اثر بيشتري بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم شهريار در خاك با بافت سبك نسبت به بافت سنگين دارد. 1-3-اهداف تحقيق 1-تعيين مناسب ترين سطح سوپرجاذب در شرايط مختلف تنش رطوبتي بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم شهريار. تعيين تأثير بافت خاك در شرايط استفاده از سطوح مختلف سوپرجاذب بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم. دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||