بررسی تحلیلی رویکرد آموزشی رجیو امیلیا و سنجش - دانلود رایگان
دانلود رایگان کودکان زیربنای فرهنگ واعتبارهر خانواده ونهایتا" هرجامعه راتشکیل می دهند. اگربه ضرورت تغذیه مناسب جسم وروان از دوران جنینی تا مراحل مختلف رشداندکی بیندیشیم
دانلود رایگان
| بررسی تحلیلی رویکرد آموزشی رجیو امیلیا و سنجش میزان آگاهی مدیران و مربیان مراکز پیش از دبستان نسبت به عناصر اساسی برنامه درسی آنچکیده کلید واژه :پیش از دبستان ، رجیو امیلیا، رویکرد های آموزشی،مدیران و مربیان فهرست جداول فهرست نمودار -1مقدمه کودکان زیربنای فرهنگ واعتبارهر خانواده ونهایتا" هرجامعه راتشکیل می دهند. اگربه ضرورت تغذیه مناسب جسم وروان از دوران جنینی تا مراحل مختلف رشداندکی بیندیشیم آنگاه می توانیم اذعان کنیم که ابعاد مسئله بسیارفراتر از اندیشه ماست. ( آلن وهارت، ترجمه:نظری نژاد، 1370، ص27 ) امروزه با توجه به مفهوم تعلیم وتربیت زگهواره تا گور، بحث آموزش دردوران اولیه کودکی گسترش کمٌی وکیفی یافته است و آموزش وپرورش پیش ازدبستان عبارت است از آموزشی که اززمان تولدآغازوتاشروع سالهای دبستان یعنی درپایان شش سالگی ادامه می یابد. درچنین سالهائی کودکان مراحل مهم وحساس زندگی خود رااز لحاظ شخصیتی، اجتماعی وآموزشی پشت سر میگذرانند (مفیدی، 1381، ص45) درشرایط فعلی وزارت آموزش وپرورش وسازمان بهزیستی به عنوان دو رکن اساسی آموزش در این سطح، باتوجه به اهداف کلی جمهوری اسلامی ایران ودیدگاههای برنامه ریزان شورای عالی انقلاب فرهنگی ، به رشدهمه جانبه کودکان دربررسی اهداف توجه دارندوبرای رفع کمبودها، محرومیتهاوزمینه های فرهنگی کودکان هدفهایی راتعیین کرده اند. ( مفیدی، 1381، ص47) باتوجهبه اینکه اهدافکلی پیش دبستانی که در اساسنامهی دوره پیش دبستانی در ششصد و نود و نهمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 28/11/ 1382به تصویب رسیده و اصول و چارچوب برنامه و فعالیت های آموزشی و پرورشی این دوره در هفتصد وهفتادمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 25/4/1387به تصویب رسید، اهداف این دوره را این چنین بیان کرده است: 1-پرورش قابلیت های جسمانی وذهنی، هماهنگ سازی و رشدمهارتهای حرکتی کودکان. 2-کمک به رشد عاطفی کودکان، افزایش حس اعتماد به نفس، درک شرایط محیطی و تقویت درک زیبائیها. 3-فراهم ساختن زمینه علاقه و احساس شادی از مشارکت در فعالیتهای گروهی. 4-تقویت علاقه به ارزشهای دینی، اخلاقی وهویت ملی. 5-ایجاد رفتارهای مطلوب فردی و اجتماعی درکودکان با سن آنها. (دفتر برنامه ریزی وتالیف کتب درسی، 1390، ص10) از آنجا که بین اهداف ذکر شده و اهدافی که در رویکرد رجیو امیلیا[1] وجود دارد می توان مشترکاتی یافت باید دید در زمینه آشنایی با رویکردهای مطرح و مورد استفاده جهانی در ایران چه مقدار آشنایی وجود دارد و در زمینه به کارگیری و الهام از این شیوه ها با توجه به فرهنگ و جامعه خود، ما چگونه می توانیم در دست یابی به اهداف این دوره از آنها بهره جوئیم. رویکرد آموزشی رجیو امیلیا موجب شد که آموزش کودکان از ماجراجویی خصوصی، در فضاهای بسته و محدود به یک سازمان(مانند آموزش و پرورش)خارج شود و تبدیل به یکی از مهم ترین مسایل اجتماعی جامعه شود. سیستم رجیو امیلیا موفق شد که با مطرح کردن چهار اصل زیر، آموزش را به عنوان یک جریان اجتماعی مطرح کند، به طوری که مسایل آموزشی کودکان به عنوان دستور کار شهردار، نمایندگان مجلس و مسئولین محلی قرار بگیرد. این چهار اصل عبارتند از: 1- کودکان استعدادهای فراوانی دارند و به واسطه ی این استعدادها باید فرصت های فراوانی را به وجود آورد تا کودکان بتوانند استعدادهای خود را بشناسند، تمرین کنند و بروز دهند. 2- کودکان به تداوم ارزش های فرهنگی جامعه کمک می کنند. هر آنچه را که در طول تاریخ آموخته ایم و مناسب است می توانیم از طریق کودکان به آیندگان منتقل کنیم. 3- کودکان شهروند امروز و فردای جامعه ی ما هستند و حمایت از آن ها موجب می شود تا آینده ی همگان تضمین شود. 4- کودکان حق دارند که بهترین را داشته باشند. آنان شایسته ی بهترین ها، با کیفیت ترین مواد و برنامه های آموزشی هستند. این حق برای همه کودکان متصور است، نه فقط برای گروهی از کودکان. بدین ترتیب سیستم رجیوامیلیا موضوع کودک را به صحنه ی جامعه وارد کرد و مسایل کودکان و آموزش کودکان را به عنوان یک وظیفه همگانی مطرح نمود. (یوسفی، 1391، ص237) 1-2 بیان مساله امروزه جهان به دهکده ای تبدیل شده است که دیگر بعد مسافت و مرزهای جغرافیایی نمی توانند مانع برقراری ارتباط و تبادل اندیشه وتجربه بین جهانیان شوند. رشد فزاینده فن آوری و صنعت، گسترش علم ودانش بشری، نیاز انسان به استفاده از اطلاعات در سطح جهانی و بسیاری دیگر از عوامل و ملاحظات، ایجاب می کندکه انسان از تجارب و دستاورد های دیگر کشورها به نحوی شایسته بهره مند شود و"دانش را در هر کجای عالم حتی در چین جستجو کند". بررسی تاریخی آموزش وپرورش نشان می دهدکه دیرینه بهره گیری از تعلیم و تربیت سایر کشورها، به قرن پنجم قبل از میلاد مسیح بازمی گردد. این امر، از آن دوران تا کنون، همواره سیر فزاینده و تکوینی داشته و اکنون به صورت حقیقتی اجتناب ناپذیر جلوه گر شده است، به گونه ای که امروزه جهانیان نمی توانند بدون بهره جستن از دانش وتجربه ملل دیگر، به حیات پویا و بالنده ی خود ادامه دهند. (صفوی، 1383) هر ساعتی که به عمر بشر افزوده می گردد این حقیقت روشن تر می شود که میزان خوشبختی یک جامعه به میزان توجه به کودکانش بستگی دارد. چون طبق یافته های روان شناسی، رشد و تربیت دوران کودکیبرای تکوین شخصیت وپیشرفت هوش مهمترین وحساسترین دوره عمراست.(موسائی،1370، ص12) باید از آخرین دستاوردهای فکری و تجربه بشری بهره گرفت، از تکنولوژی، رسانه و از تمامی نظراتی که می تواند راهگشا باشد و خلاصه با به کارگیری تجربیات آموزشی چه در ایران و چه در سطح جهانی باید دولت و دست اندرکاران نظام آموزشی وپرورشی را یاری داد تا برنامه هایی هرچه بی عیب تر و روشن تر برای پرورش نسل جوان تهیه کنند. (موسائی،1370، ص11) امروزه آموزش و پرورش علمی،در جهانی که تغییر و تحولاتی بس شگرف را تجربه می کند و تاریخ اندیشه و عمل انسانها را دگرگون کرده است، از چنان اهمیتی برای سعادت آدمی برخوردار است که هر چه در آن بیشتر سرمایه گذاری کنیم و هر چه بیشتر به اشاعه یافته های این علم همت گماریم سود و ثمره بزرگتری نصیبمان خواهدشد. هنر و رسالت ما آن است که هرکس را به فراخور حال خود کمک کنیم تا با تجهیز ذهن و روح معلمان به حکمت و دانش تعلیم و تربیت، محیط آموزشگاه های به صورتی درآید که رشد همه جانبه فرزندان میهن ما در این مدارس میسرگردد. وصول به چنین مقصودی وقتی مقدوراست که همه کسانی که به امرتعلیم و تربیت خدمت می کنند از انگیزه و دانش و مهارت لازم بهره مند باشند. (آلن وهارت، ترجمه: نظری نژاد،1370، ص25) با توجه به اینکه در ایران برای دوره پیش از دبستان الگوی نسبتا"جامع که دارای چارچوب و سرفصلهای مشخص باشدوبتواندبههمه جوانب کودک توجه نماید وجود ندارد. (پیری، ادیب، 1388، ص52) بی تردید استخراج اصول و ویژگی های هریک از این رویکردهای آموزشی و نیز مطالعه و بررسی و بهره گیری از سایر الگوها و رویکردهای مطرح جهان ما را درخلق برنامه های جدید و مطلوب بر اساس گنجینه های معنوی، خصوصیات فرهنگی و بومی و نیز اهداف آموزشی مان یاری خواهد داد و نقش به سزائی در شکل گیری مناسب برنامه های آموزش و پرورش پیش از دبستان کشور جمهوری اسلامی ایران ایفا خواهند نمود. در حال حاضر الگوی برنامه ریزی مورد توافق برای تدوین برنامه های آموزش و پرورش پیش از دبستان وجود ندارد و آنچه که انجام می شود بسیار پراکنده و منعکس کننده میل و سلیقه هریک از مراکز است. به نظرمی رسد یکی از دلایل این ناهماهنگی و پراکندگی، عدم آشنائی و شناخت برنامه ریزان، کارکنان، مدیران و مربیان با رویکردها و الگوهای برنامه درسی موجود در سطح دنیا است تا با بهره برداری از آنها درجهت طراحی الگوهای مناسب برای کشور قدم بردارند چرا که با وجود تلاشهایی که تاکنون انجام گرفته، این مشکل همچنان باقی است. (احمدی قراچه، 1386، ص30) شناسایی میزان آگاهی مدیران ومربیان از رویکردهایی که هم اکنون در بسیاری از کشور های جهان مورد استفاده قرار می گیرند و شناخت وضعیت علمی مدیران و مربیان ما رادر رفع نقاط ضعف وتقویت نقاط قوتمان یاری می رساند. 1-3 اهمیت وضرورت پژوهش توجه به آموزش در دوران کودکی از دیرباز در نوشته های فلاسفه و پژوهشگران رشد کودک مشهود بوده است. این نوشته ها که به زمان کومنیوس، لاک و روسو مربوط می شوند، تاثیرات عمده ای بر کار متخصصان تعلیم و تربیت دوران کودکی داشته اند. (آلن وهارت، ترجمه:نظری نژاد، 1370، ص41) در طول تاریخ آموزش پیش دبستانی، برنامه های مهدکودک اولیه بر پایه عقاید اریکسون و گزل و برنامه های جبرانی برای کودکان فقیر بر اساس عقاید هانت، پیاژه و بیجو استوار است. بنابراین، تاکیدهای برنامه آموزش پیش دبستانی با زمان، جمعیت ها و اولویت ها تغییر می کند و تاکیدهای آموزشی جدید، برنامه های کلی و الگوهای کلی آموزشی را شکل میدهد. برنامه تنها هنگامی می تواند موثر باشد که به نحوی موثر اجرا شود و هنگامی می تواند به نحو مطلوب اجرا شودکه هرکودک به چشم یک شخص بی نظیر و منحصر به فرد نگریسته شود. (همان، ص42) در کشورهای توسعه یافته، آموزش های پیش دبستانی به نحو شایسته ای مورد توجه قرار گرفته و این باور در میان مردمان آن کشورها نهادینه شده که بخش اعظمی از رشد ذهنی کودکان در سالهای پیش از ورود آنها به دبستان شکل می گیرد. در حالی که در جامعه ما به مراکز پیش دبستانی –مانندکودکستان-به مانند مراکزی فانتزی نگریسته می شود و توسعه چنین مراکزی هم بنا به دلایل فرهنگی و اجتماعی و نارسایی های اقتصادی از رشد چشمگیری برخوردار نبوده است و با وجودی که هم اکنون اکثریت قریب به اتفاق کودکان کشورهای توسعه یافته به مراکز پیش از دبستان راه می بابند، در کشور ما بعد از 85سال از شروع تاسیس چنین مراکزی هنوز پوشش کودکان ثبت نام شده در مراکز پیش دبستانی بسیار پایین است. به نظر می رسد، علت اصلی چنین پیشرفت کندی، عدم آگاهی نظام آموزشی کشور از وضعیت موجود آموزش و پرورش پیش از دبستان کشورمان و اقدامات و پیشرفت های سایر ملل در این حوزه ی بسیار حساس باشد. لذا، باید با مطالعات وتحقیقات فراوان پیرامون نظام های آموزش و پرورش پیش از دبستان کشورهای جهان، زمینه را برای توسعه کمی و کیفی این نظام در کشورمان فراهم نماییم. کشورما که درزمینه آموزش دوران اولیه کودکی در ابتدای راهی طولانی قرار دارد، نیازمند برنامه ریزی دقیق و سنجیده متناسب با وضعیت موجود و مطلوب و انجام تحقیقات فراوان پیرامون روشها، نظام ها و الگوهای آموزشی و پرورشی پیش ازدبستان است. میتوان با پرهیز از خودشیفتگی فرهنگی، انزوا طلبی فکری، محدودنگری و نیز توسعه روابط فرهنگی بین کشورهای مختلف جهان که خود زمینه ساز وحدت و ایجاد صلح و دوستی و تفاهم است از مزایای چنین مطالعاتی بهره برد. (حبیبی، 1386) برای کارشناسان و برنامه ریزان آموزشی و مدیران آموزشی بسیار ضروری است که شناخت دقیقی از هر رویکرد داشته باشند و سپس رویکردی را که متناسب با نوع نگاه خود و هماهنگ با جامعه می دانند انتخاب کنند. در عین حال با شناخت سایر رویکرد ها لازم است بدانند که چه کارهایی را نباید و یا باید انجام بدهند. (یوسفی، 1391، ص14) هر رویکرد در متن خود در فضایی از هماهنگی و یکپارچگی پیش می رود و در اهداف، روش، برنامه، اجرا و ارزشیابی خود دچار تعارض نیست. مهم این است که نسبت به رویکردی که انتخاب کرده ایم آگاه باشیم و بتوانیم از آن دفاع کنیم. زمان این فرا رسیده است که مراکز آموزشی درهای خود را برای تنوع در دیدگاه و فلسفه های فکری نسبت به آموزش کودکان باز کنند. رویکرد آموزشی رجیو امیلیا رویکردی است که در سال 1991 به عنوان یکی از بهترین روش های آموزش پیش دبستانی در جهان توسط مجله نیوزویک مورد ستایش قرار گرفت و امروزه توجه بسیاری از مربیان آموزش پیش دبستانی، محققان وعلاقه مندان به آموزش در سراسر جهان را به خود جلب کرده است. این روش پس از جنگ جهانی دوم و با تلاشهای گروهی از والدین و با هدایت لوریس مالاگازی در منطقه رجیوامیلیا از کشور ایتالیا شکل گرفت و سعی دارد در قالب آموزش خلٌاق و پیش رونده، کودک را محور اصلی و ایفاکننده ی نقش اول برنامه آموزشی قرار دهد. برنامه درسی در این شیوه به صورت پروژه هایی پیاده سازی می شود که شکل گیری و هدایت اصلی آنها توسط کودکان انجام می گیرد. باتوجه به اینکه رویکرد رجیوامیلیا رویکردی است که درتقسیم بندی نظام های آموزشی جزء نظام های مشارکتی می باشد و در این رویکرد همواره تاکید بر الهام گرفتن از آن است که هر جامعه با توجه به فضای فرهنگی خاص خود می تواند از آن استفاده کند و از دیدگاه مربیان و متخصصین این رویکرد، کپی برداری از این شیوه برابر با مرگ آن می باشد و همه می دانیم که درس آموزی موثراست اما الگوبرداری خیلی نتیجه بخش نیست. (ترقی جاه، 1391، ص3) در مقایسه نظام های آموزشی به نظام های بسته، باز و مشارکتی برمی خوریم. در این پژوهش رویکرد رجیوامیلیا به عنوان یک الگوی مشارکتی مورد بررسی قرارخواهد گرفت. اگر این الگو هرچه بیشتر بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد موجب آشنائی بیشتر مربیان می شود. برای اینکه بتوان از رویکردی الهام گرفت و یا حتی آنرا نفی کرد، شناخت دقیق آن بسیار ضروری می باشد و مربیان و مسئولین آموزشی باید بدانند برای ماندن در هرکار و پیشرفت درآن باید از آخرین دستاوردهای آن رشته اطلاع داشت و بدون اطلاع از آن اطلاعات نمی توان درکار خود موفق شد. بدین منظور پژوهش حاضر برای بررسی تحلیلی رویکرد رجیو امیلیا ونیز سنجش میزان آگاهی مدیران ومربیان نسبت به عناصر اساسی این رویکرد در مراکزی که با آن آشنایی نسبی دارند ویا از آن در برنامه های خود استفاده می کنند، انجام می گیرد تا بدانیم برای بهره گیری والهام از شیوه های مطرح در دنیا در کجای این مسیر هستیم وچه راهی در پیش داریم و باید بدانیم آگاهی و دانش مدیران ومربیان در چه حدودی است، زیرا تاثیر مربی در ذهن و فکر کودک بر کسی پوشیده نیست. دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |